Đại cương về tiền tệ, p2

2)   Tín tệ


Lúc đầu khi chính phủ chưa can thiệp, trên thị trường có nhiều loại tiền giấy chủ yếu do các thương nhân, ngân hàng phát hành chọn và đưa ra sử dụng nên chưa thống nhất.

Khoảng thế kỷ 17, khi chính phủ có sự can thiệp vào thị trường tiền[1] thì tiền giấy được phát hành thống nhất bởi một ngân hàng phát hành gọi là ngân hàng trung ương. Do tiền chỉ được ngân hàng trung ương phát hành và được chính phủ bảo vệ, không phải cá nhân nào cũng được phát hành nên tiền được đảm bảo giá trị và được dân chúng chấp nhận sử dụng. Từ đây, thời kỳ tiền giấy bắt đầu lên ngôi.

Lúc đầu, tiền giấy khi được sử dụng được gán cho một giá trị nào đó của kim loại quý như vàng, bạc[2] và người dân có thể dùng tiền giấy để đổi lại vàng bạc hay dùng vàng bạc để đổi tiền giấy tương ứng giá trị, gọi làtiền giấy khả hoán. Về sau nền kinh tế hàng hoá càng phát triển nhiều, trao đổi tăng nhưng lượng kim loại thì có hạn nên giá trị này chủ yếu được nhà nước quy định bằng luật nên còn gọi là tiền pháp định, tín tệ [3] hay được xác định khi giao dịch trao đổi hàng hoá trên thị trường[4]. Tín tệ không thể đổi ra vàng bạc nên gọi làtiền giấy bất khả hoán.

Tuy nhiên, cũng có khi chính phủ lựa chọn sử dụng loại tiền đó nhưng dân chúng lại sử dụng loại đơn vị tiền tệ khác để giao dịch. Đó là khi sức mua của nó không còn ổn định, lạm phát tăng, đồng tiền mất giá liên tục khiến người dân bất an, cảm thấy bị thiệt nên không còn muốn cầm giữ đồng tiền đó.


3)   Bút tệ

Là loại tiền vô hình, phi vật chất. Nó là những con số dư trên sổ sách, tài khoản ở ngân hàng, được tạo thành thông qua hoạt động tín dụng của hệ thống ngân hàng.

Theo nghĩa hẹp thì bút tệ chỉ bao gồm những khoản tiền gửi không kỳ hạn, nghĩa là loại tiền này có thể chuyển đổi dễ dàng sang tiền mặt, có những chức năng giống tiền mặt. Những loại tiền tiết kiệm có kỳ hạn chỉ được xem là gần như tiền, chứ không phải là tiền. Bút tệ có một số ưu điểm khác là an toàn, dễ vận chuyển, bảo quản


4)   Tiền điện tử

Khi công nghệ thong tin ra đời và được ứng dụng khiến thương mại điện tử được sử dụng phổ biến hơn thì tiền điện tử ra đời. Đây là những loại thẻ tín dụng, thẻ thanh toán ATM được phát hành bởi những ngân hàng hay doanh nghiệp lớn và uy tín.[5]


--- CÒN TIẾP ---

 ________________________________________


[1] Nguyễn Minh Kiều, Tiền tệ & ngân hàng, trang 36, NXB Thống kê 2009

[2] Xem thêm phần Bản vị tiền tệ ở phần sau

[3] Mankiw N. Gregory, Kinh tế học, tập 2, trang 126, NXB Thống kê 2003

[4] David A. Moss, người dịch: Châu Văn Thành, Hướng dẫn tóm tắt về Kinh tế học vĩ mô, Những điều các nhà quản lý, các nhà điều hành và sinh viên cần biết – Moss 2007, Harvard Business School Press

[5] Lịch sử thẻ tín dụng thực ra có từ năm 1730 khi một doanh nhân tên là Christopher Thornton vì muốn phát triển kinh doanh nên đưa ra ý tưởng bán trả góp những mặt hang nội thất. Nhưng thời này thì thẻ chỉ mới làm bằng gỗ và chỉ sử dụng trong vài cửa hàng.
Xem link: http://chieuxua.com/forums/viewtopic.php?t=2421, http://didyouknow.org/creditcards/